Zabawy matematyczne w domu, cz.1. Liczenie i rachowanie

Jak pewnie wiecie, matematyka traktowana jest bardzo często, jako zło konieczne. Pytając o matematykę, wielu uczniów zapewne odpowiedziało by, że jest trudna... A Wy jakie macie skojarzenia związane z matematyką? :) Jestem ciekawa Waszych komentarzy :)

Dzisiejszy wpis będzie o tym, w jaki sposób otworzyć przed dzieckiem świat liczb i liczenia w taki sposób, aby to nie był przykry obowiązek a zabawa :) I jeszcze lepiej, zabawa, w którą można bawić się podczas spaceru, na zakupach, w samochodzie, w domu, w przedszkolu :) 

Dlaczego edukacja matematyczna jest tak ważna już od najmłodszych lat? Bo matematyka to nie tylko liczenie, ale też:
- rozwijanie umiejętności logicznego myślenia, 
- rozwijanie pamięci, 
- rozwijanie myślenia abstrakcyjnego, 
- rozwijanie myślenia przyczynowo- skutkowego, 
- kształtowanie wyobraźni przestrzennej, 
- kształtowanie umiejętności stosowania schematów, wykresów, symboli w codziennym życiu. 

Matematyka daje początek dla wielu innych dziedzin:
- nowych technologii, 
- muzyki, 
- plastyki,
- itd. 

Dzisiejszy wpis poświęcony będzie zabawom z zakresu liczenia i rachowania dla dzieci pięcio- i sześcioletnich. Jeżeli jesteście zainteresowani zabawami dla dzieci młodszych lub starszych, proszę o informację w komentarzach :)

Propozycje zabaw matematycznych

w domu

Liczenie:

- schodów podczas powrotu do domu lub na spacer, 

- dni do urodzin dziecka, 

- samochodów na parkingu, 

- klocków w pudełku,

- ciasteczek w kuchni, 

- itp. 

Matematyka jest wszędzie. Liczyć można wszystko! Liczenie wraz z dzieckiem pozwala na utrwalanie liczenia. zaczynamy liczenia do 10, aby potem zacząć przeliczać dziesiątkami, setkami. Świetnie do tego nadają się pieniądze. Można stworzyć z dzieckiem pieniądze domowe i ćwiczyć liczenie. 

Można liczyć wolno, szybko, liczenie po dwa (każde dziecko wie że dwa to para, w końcu pani w przedszkolu też ustawia dzieci w pary) np. widelce do obiadu, łyżeczki do deseru, itd. 

Zakodowane cyfry 

Stwórz z dzieckiem swój własny system cyfr. Nazwijcie go, w jaki sposób chcecie ;) Poproś dziecko, aby wypisało w rzędzie wszystkie cyfry i do każdego dorysował znak, który od teraz będzie oznaczał daną cyfrę, np.

1 - chmura 

2- serce

3- kwadrat

4- kwiatek

5- oko

6- koło

7- samochodzik

8- balonik

9- słoneczko

0- gwiazdka

A teraz zabawa w zagadki. Jaka to liczba?

a) serce i kwadrat? a kwadrat i serce?

b) kwadrat i kwiatek? a kwiatek i kwadrat?

c) itd. 

Rysowane działania

Wykorzystując zakodowane cyfry proponuję zabawę rysowane działania w zakresie do 10. 

np. serce + koło =balonik :) 

Takie zakodowane działania, na pewno spodobają się dziecku :)

Jaką liczbę mam na myśli? 

Rodzic (lub nauczyciel) w myślach wyznacza liczbę na osi liczbowej. Dzieci zadają pytania dotyczące tej liczby. Nauczyciel może odpowiadać tylko tak lub nie. Wygrywają dzieci, które wskażą pomyślaną liczbę. Np. Nauczyciel pomyślał o liczbie  10. Dzieci mogą zadawać pytania:

- Czy jest to liczba większa od 10? Czy ta liczba jest mniejsza od 5? itd. 

Buduję cyfry

Budowanie cyfr z różnych materiałów: klocków, kasztanów, fasoli, zapałek, wykałaczek, itp. Zapoznawanie się z cyframi w sposób sensoryczny wzmacnia różne zmysły: dotyku,wzroku. Ponadto rozwija logiczne myślenie (w jaki sposób ułożyć cyfrę z różnych materiałów) i zdolności małej motoryki. 

Miarka jako gra planszowa

Potrzebne materiały: 

- miarka krawiecka,

- klamerki,

- kostki do gry. 

Miarka krawiecka staje się naszą planszą do gry. Wszystkie pionki przypinamy  na starcie (pole nr 1 na miarce). Pionkami są klamerki (każdy gracz musi mieć inny kolor spinacza). Rzucajcie na zmianę kostkę i przemieszczajcie się zgodnie z oczkami na kostce. Wygrywa ten czyj spinacz znajdzie się jako pierwszy na ostatnim polu miarki. 

Dzięki tej zabawie dziecko rozwija zdolności liczenia oraz zdolności małej motoryki (korzystanie z klamerek).


Wierszykowe liczenie
Przeczytaj dziecku wierszyk i poproś, aby policzył jego bohaterów. Można wspomóc liczenie poprzez liczmany: fasolki, kasztany, klocki, itp. Za każdym razem, gdy dziecko usłyszy bohatera wiersza, niech odłoży na bok liczman. Na koniec musi je jedynie policzyć. 

Wiersz ten, można napisać po swojemu, wykorzystując np. imiona dzieci w grupie przedszkolnej czy szkolnej. 

"Taśmowe rachunki" Ewa Szelburg- Zarembina

Renia jedna,

Renia druga, 

Renia trzecia, 

Renia czwarta, 

dwie Jadwisie, 

trzy Marysie, 

jedna Ewa,  

jedna Krysia,  

jedna Marta. 

Franek,  

Janek,  

Romek, 

Anatol,  

Olek,  

Poldek,  

Cześ,  

Grześ, 

Wieś,  

Leś.... 

* należy zwrócić uwagę dziecka na liczebniki występujące w różnych formach, należy zaakcentować te liczebniki, aby dziecko je usłyszało.  

Schodowa arytmetyka
Klatka schodowa może posłużyć nam również do rachowania (dodawanie i odejmowanie). Pokażę Wam przykład rachowania z wykorzystaniem schodów. 

Mama jest na 5 schodku, a Małgosia na 10. O ile schodków niżej stoi mama? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, Małgosia musi zejść do mamy licząc schodki, a potem podaje wynik odejmowania. Podobnie można liczyć dodawanie. 
Mama jest na schodku 14, a Małgosia na schodku 6. Ile schodków musi przejść Małgosia, aby dotrzeć do mamy? 

Prognoza pogody
Jeśli oglądacie prognozę pogody, wykorzystaj to na ćwiczenie dodawania i odejmowania. 
Jeżeli w prognozie pogody mamy wiadomość, że w Twojej miejscowości dzisiaj jest 17 stopni C, a jutro będzie 12 stopni C, to o ile stopni temperatura zmaleje? 
Dziecko może wyliczać różnice temperatur na palcach. Można obliczać temperaturę z różnych miejsc. Takie liczenie sprawdzi się głównie przy temperaturach dodatnich, natomiast jeśli dziecko to już dobrze opanuje, można rozpocząć liczyć temperatury ujemne. 


Dziennik obserwacji
Jeżeli zabawa z różnicami temperatur podoba się dziecku, można zainteresować dziecko stworzeniem dziennika obserwacji. Można stworzyć go na kartce lub w zeszycie. W takim dzienniku można codziennie notować temperaturę (można również poprosić o rysowanie prognozy pogody każdego dnia). Ważne by temperatura była sprawdzana codziennie o tej samej porze. Po każdym tygodniu można sprawdzać, w którym dniu temperatura była najniższa, w którym najniższa, obliczyć różnicę. Dodatkowo dziecko uczy się odczytywać temperatury na termometrze :)

Bucikowe przymiarki

Każdy w domu ma różne buty: rodzice mają swoje, dzieci mają swoje, często są jeszcze buty dziadków. But na podeszwie ma często napisany rozmiar. Zaproponuj zabawy:
- obliczenie według rozmiaru na podeszwie, kto w rodzinie ma największy rozmiar buta a kto najmniejszy,
- obliczenie jaka różnica jest pomiędzy butem brata a mamy,
- zmierzenie stopy każdego domownika i ustalenie czy but mamy mógłby pasować do buta taty,
- wybranie króla małej stopy i króla wielkiej stopy :)

Król rachowania
Zaproponuj zabawę każdemu domownikowi. Każdy tutaj będzie walczył o tytuł Króla/ Królowej rachowania! :)Wygrywa ta osoba, która jako pierwsza dokona czterech (wyraz KRÓL- ma cztery literki) poprawnych obliczeń. Jedna osoba pozostaje sędzią. W każdej rundzie, każdy walczy o jedną literkę. Jeżeli ktoś źle odpowiedział, walczy o literkę w kolejnej rundzie. Zabawę należy zacząć od działań w zakresie 10 (przy młodszych dzieciach jest to ważne, by mógł np. policzyć na palcach). Gdy kompetencje dzieci wzrosną, działania powinny obejmować większe liczby.  Na zakończenie pojedynku można, nałożyć koronę zwycięzcy :)

Mam nadzieję, że zaproponowane zabawy sprawdzą się u Was w domu :) Co o nich myślicie? W co Wy się bawicie?
Systematycznie będą pojawiały się inne wpisy dotyczące zabaw matematycznych w domu :) 

Bibliografia: 
M. Jaworska, M. Jędrzejewska, K.Nawrocka- Skolimowska, Dziecinnie prosta matematyka, wydawnictwo mFundacja
K. Wojciechowska, Gry i zabawy matematyczne, wydawnictwo Nowik Sp.j, Opole 2009