Autyzm to całościowe zaburzenie rozwoju o podłożu neurorozwojowym. Zaburzenie to, dotyka coraz więcej dzieci. Mówi się o tym, że na świecie autyzm pojawia się na 1 na 100 narodzeń. Oznacza to, że w Polsce żyje około 400 tysięcy osób ze spektrum autyzmu.
Smutne jest jednak to, że osoby te, na co dzień doświadczają krzywdzącego i okrutnego traktowania. Wiele osób w Polsce, nie rozumie tego zaburzenia, i co gorsze nawet nie jest w stanie wyjaśnić co to jest.
W ramach akcji społecznej z okazji Dnia Świadomości Autyzmu przygotowałam krótki film o tym zaburzeniu dla dzieci. Być może pewne kwestie będą musiały być wyjaśnione, dlatego poniżej znajdziecie kilka informacji, które należy wiedzieć rozmawiając z dziećmi o tym zaburzeniu.
Na moim blogu znajdziecie już kilka informacji o autyźmie: Fakty i mity o autyźmie.
Autyzm, tak jak już wspomniałam wcześniej to całościowe zaburzenie rozwojowe o podłożu neurorozwojowym.
NIE jest to ani dziwactwo, ani złe wychowanie (jako usprawiedliwienie dla "odmiennego" zachowania), ani choroba. Skoro to nie jest choroba, to nie ma też na autyzm lekarstwa. Pomóc osobom może wczesna diagnoza i odpowiednie wsparcie ze strony specjalistów.
O osobach z tym zaburzeniem mówi się, że są ze spektrum autyzmu. Wiąże się to z faktem, że istnieje wiele różnych zachowań, które niełatwo jest umieścić w jednym typowym nazewnictwie. Każda z osób może przejawiać różne trudności, mogą pojawić się jakieś zachowania lub nie. Dlatego też, trudno jest diagnozować osoby ze spektrum autyzmu. Istnieją natomiast pewne wyznaczniki, które opisane są m.in. w Międzynarodowej Klasyfikacji ICD-11. Należą do nich:
1. Nieprawidłowy rozwój wyraźnie widoczny przed 3 rokiem życia w co najmniej jednych z następujących :
- Rozumienie i ekspresja językowa używane
w społecznym porozumiewaniu się,
- Rozwój wybiórczego przywiązania społecznego
lub wzajemnych interakcji społecznych,
- Zabawa funkcjonalna lub symboliczna.
2. Nieprawidłowości w interakcjach społecznych (m.in. niedostateczne wykorzystanie kontaktu wzrokowego, wyrazu twarzy, gestów; nieprawidłowości w rozwoju związków rówieśniczych, trudności w rozpoznawaniu emocji)
3. Nieprawidłowości w porozumiewaniu się (m.in. opóźnienie lub brak rozwoju mowy; stereotypowe powtarzanie słów; brak spontanicznej różnorodności zabaw w udawanie lub zabaw naśladujące role społeczne);
4. Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowania i aktywności (tj. trzepotanie rękoma, fanatyczne zainteresowania jedną dziedziną lub obiektem, konieczność rutyny, określonych wzorców zachowania).
Jedną z najczęstszych diagnoz jest zespół Aspergera. Aktualnie (wg ICD-11) mieści się on w kryteriach zaburzeń ze spektrum autyzmu. Wcześniej był traktowany jako odrębna jednostka.
Zespół Aspergera przejawia podobne zaburzenia wymienione powyżej. Jedyną znaczną różnicą jest to, że u osób z zespołem Aspergera nie stwierdza się opóźnienia w rozwoju mowy i funkcji poznawczych.
Jak rozmawiać z dziećmi o osobach ze spektrum autyzmu?
Rozmawiając z dziećmi o osobach ze spektrum autyzmu warto zwrócić uwagę na niektóre zachowania, które mogą być odmienne:
1. Osoby ze spektrum autyzmu często przejawia problemy z integracją sensoryczną. W związku z tym mogą pojawić się takie zachowania jak: nadwrażliwość lub podwrażliwość na bodźce.
Dzieci mogą zasłaniać uszy (gdy jest za głośno) lub wręcz przeciwnie podgłaśniać np. muzykę, gdy się jest ona wystarczająco głośna dla osoby.
Mogą nie lubić dotyku, lub wręcz przeciwnie domagać się go w sposób intensywny.
Niektóre osoby również są nadwrażliwe lub podwrażliwe na zapachy.
Niektórym bardzo przeszkadza światło, przez co zasłaniają oczy lub trzepoczą rękami przed oczami.
Niektórzy uwielbiają szybkie kręcenie (np. na placu zabaw), ciągle muszą być w ruchu.
Dzieci ze spektrum autyzmu, często lubią różne wrażenia wzrokowe tj. kolorowe lampki, włączanie i wyłączanie światła, błyskotki, świecące zabawki. Są też i takie, które uciekają od takich bodźców.
2. Charakterystyczne jest też to, że osoby ze spektrum często są zafiksowani na konkretnym temacie. Często mają ogromną wiedzę z tego konkretnego zagadnienia. Mają trudności ze zmianą tematu w rozmowie. Zadają dużo pytań, często nie oczekując odpowiedzi. Częstym tematem ich zainteresowań mogą być np. liczby, matematyka, kosmos, robotyka, zwierzęta (lub jakiś konkretny gatunek).
W rozmowie z osobą ze spektrum warto zapytać: "Może porozmawiamy o czymś innym?" , "Zmieńmy temat rozmowy na...".
3. Zachowania stereotypowe/ stimy czyli powtarzające się czynności, zachowania rutynowe. Do takich można zaliczyć:
- machanie rękoma w chwili radości, smutku, złości;
- kiwanie się w przód i w tył;
- podskakiwanie w chwili radości, podekscytowania;
- trzepotanie rękoma przed oczami;
- nerwowym krążeniem po pokoju;
- powtarzanie niektórych czynności;
- gryzienie rękawa, itd.
Celem tych zachowań jest autostymulacja, odprężenie, regulowanie napięcia. Często i my w czasie wielkiego stresu lub radości wykonujemy takie stereotypowe zachowania np. gryziemy długopis, czy ruszamy nogą.
Osoby ze spektrum autyzmu, w momencie gdy nie mogą wykonać pożądanej czynności lub, gdy zmieni się jakaś aktywność bez wcześniejszego ostrzeżenia mogą krzyczeć, złościć się, płakać. Są to sytuacje, kiedy warto porozmawiać z dzieckiem, spróbować je uspokoić, wyjaśnić, zapytać co się stało.
W rozmowie z dziećmi zwróćcie też uwagę, że osoby ze spektrum autyzmu:
- chcą się bawić,
- chcą mieć koleżanki/ kolegów,
- chcą się uczyć i chodzić do szkoły,
- chcą po prostu normalnie żyć.
Nie bądźcie zieloni w temacie autyzmu, poszukujcie wiedzy, rozwiązań. Rozmawiajcie o trudnościach osób ze spektrum autyzmu z dziećmi. Im wcześniej zaczniemy oswajać dzieci z pewnymi zachowaniami, tym szybciej uda się walka z dyskryminacją, stereotypami i uprzedzeniami.
Dajcie znać, czy weźmiecie udział w inicjatywie społecznej "Zaświeć się na kolorowo dla autyzmu".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz