Diagnoza funkcjonalna cz. 3 narzędzia diagnostyczne

W procesie diagnozy funkcjonalnej warto wykorzystywać różne narzędzia diagnostyczne, wręcz wskazana jest kombinacja wielu metod, aby ocena funkcjonowania dziecka była szczegółowa i wieloaspektowa. 

Można wykorzystać gotowe narzędzia diagnostyczne, można również przygotować samodzielne próby diagnostyczne wykorzystując konkretne sytuacje i zabawy. W dzisiejszym artykule przedstawię kilka ciekawych narzędzi diagnostycznych, które można wykorzystać w pracy w przedszkolu, czy w szkole. 

Pozostałe artykuły w temacie diagnozy funkcjonalnej:

DIAGNOZA FUNKCJONALNA, CZ.1 DEFINICJA

DIAGNOZA FUNKCJONALNA, CZ.2 METODY DIAGNOSTYCZNE

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Narzędzia diagnostyczne

1. Skala Ryzyka Dysleksji 

Autorka: Marta Bogdanowicz

Jest to narzędzie do wczesnego wykrywania symptomów dysleksji rozwojowej. Jest to narzędzie do badania przesiewowego, możliwe do wykorzystania przez nauczycieli i rodziców. Ta skala opracowana jest z normami dla dzieci klas 0 i 1 oraz 1 i 2, czyli dla dzieci w wieku 6-8 lat. Zdecydowaną zaletą tego narzędzia jest krótki czas badania. 

To narzędzie da podstawową wiedzę na temat funkcjonowania dziecka w zakresie:

• motoryki małej, 

• motoryki dużej,

 • funkcji wzrokowych,

 • funkcji językowych (percepcja i ekspresja),

 • uwagi.

Kwestionariusz Skali Ryzyka Dysleksji można pobrać na stronie Polskiego Towarzystwa Dyslektycznego lub znaleźć w poniższej literaturze. 

2. Narzędzie TROS-KA

Autorzy: Ewa Domagała- Zyśk, Tomasz Knopik, Urszula Oszwa

Narzędzie TROS jest narzędziem dla pracowników poradni psychologiczno- pedagogicznej, natomiast narzędzie KA może być stosowane przez nauczycieli specjalistów w placówkach edukacyjnych jako badanie przesiewowe. 

To narzedzie pozwala na określenie aktualnego poziomu rozwoju kompetencji społeczno-emocjonalnych. Jest skierowane dla uczniów pomiędzy 9 a 13 rokiem życia. Niski wynik badania może świadczyć o konieczności wykonania pogłębionej diagnozy w poradni psychologiczno- pedagogicznej. 

Skala Ka może być wykorzystana przez wychowawców lub przez specjalistę prowadzącego zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno- społeczne. 

To narzędzie:

- może pomóc określić jakim stopniu niezbędne jest podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych lub wspierających mających na celu zwiększenie kompetencji ucznia w obszarze społeczno-emocjonalnym (a tym samym zmniejszenie ryzyka niedostosowania społecznego).

- może pomóc w prowadzeniu przez wychowawcę obserwacji podłużnej w zakresie rozwoju kompetencji społeczno-emocjonalnych uczniów (zalecany pomiar raz w roku).

- można wykorzystać do ewaluacji prowadzonych działań terapeutycznych.

Skala Ka to opis różnych sytuacji bliskich doświadczeniom uczniów  i dwa zróżnicowane jakościowo zachowania jako reakcje na nie, które należy ocenić na skali: niepodobne – trochę podobne – bardzo podobne.

Więcej o tym narzędziu przeczytasz tutaj: https://efs.mein.gov.pl/wp-content/uploads/2017/08/zal.15_troska_podrecznik_do_modelowego_zestawu_narzedzi_diagnoza_funkcjonalna_rozwoju-_spol_emoc.pdf

Tutaj pobierzesz narzędzie: https://ppp.jaworzno.edu.pl/p,119,materialy-dla-nauczycieli

3.   Kwestionariusz diagnozy i narzędzie badawcze w terapii pedagogicznej 

Autorki: Joanna Tomczak, Renata Ziętara

Jest to narzędzie do badania przesiewowego i służy do poznania rodzaju i zakresu zaburzeń dziecka. Kwestionariusz został podzielony na 9 części związanych z konretnym zaburzeniem. 

I. Charakterystyka ucznia

II. Charakterystyka czynności komunikania się

III. Słuch fonametyczny

IV. Czytanie

V. Pisanie

VI. Sfera ruchowa

VII. Percepcja wzrokowa

VIII. Orientacja

IX. Procesy myślowe

Narzędzie to można wykorzystać w całości lub wybiórczo. Jest to ciekawe narzędzie diagnostyczne do badania potrzeb edukacyjnych dzieci i przyczyn niepowodzeń edukacyjnych. 

Kwestionariusz stanowi również podstawę do opracowania planu i kierunków terapii pedagogicznej. 

4. VB-MAPP. Ocena osiągania kamieni milowych rozwoju i planowanie terapii. Program do oceny umiejętności językowych i społecznych dzieci z autyzmem i innymi zaburzeniami rozwoju

Autor: dr Mark Sundberg

Jest to to narzędzie, które dostarcza nauczycielom i rodzicom wiedzy na temat umiejętności uczenia się oraz umiejętności językowych i społecznych dzieci z autyzmem i innymi zaburzeniami rozwoju. Jest ono oparte na funkcjonalnej analizie języka Skinnera, na założeniach Stosowanej Analizy Zachowania oraz na kamieniach milowych rozwoju. Dzięki temu narzędziu możliwe jest też opracowanie Indywidualnego Programu Terapeutyczno- Edukacyjnego. 

Aby móc korzystać z tego narzędzia niezbędne jest zapoznanie się z podręcznikiem dołączonym do kwestionariusza. 

5. Język i komunikacja – skala obserwacyjna dla nauczycieli

Język i komunikacja moze służyć jako:

- narzędzie przesiewowe, gdy niepokoi nas funkcjonowanie dziecka. Narzędzia nie zdiagnozuje zaburzeń językowych, a jedynie może slużyć diagnozie edukaycjnej.

- narzędzie pomocne do rozpoznania głównych obszarów trudności w zakresie języka i komunikacji, co może pomóc w dostosowaniu wymagań o organizacji pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

- narzędzie profilaktyczne do oceny funkcjonowania językowego dzieci.

Więcej o skali i możliwość darmowego pobrania: http://eduentuzjasci.pl/pmbe/1246-pracownia-testow-jezyk.html

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mam nadzieję, że tych kilka narzędzi okaże się przydatne w pracy. Zazwyczaj korzystasz z gotowych narzędzi, czy opracowujesz swoje próby diagnostyczne? 

Więcej o narzędziach dowiesz się z ebooka K. Krakowiak, ,Diagnoza specjalnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży Standardy, wytyczne oraz wskazówki do przygotowywania i adaptacji narzędzi diagnostycznych dla dzieci i młodzieży z wybranymi specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi, Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa 2017 - do pobrania TUTAJ.